Długoterminowe następstwa rodzicielstwa emocjonalnego, czyli o parentyfikacji.

Dzisiaj bardzo ważny temat o parentyfikacji rodzicielskiej oczywiście w odniesieniu do objawów psychosomatycznych i m.in depresji w życiu dorosłym, jak również w oparciu o badania naukowe.

Czym jest parentyfikacja?

Parentyfikacja emocjonalna to zjawisko, w którym dziecko przyjmuje rolę emocjonalnego opiekuna wobec rodzica lub innych dorosłych w rodzinie. Zamiast otrzymywać wsparcie emocjonalne od rodzica, to dziecko musi zaspokajać emocjonalne potrzeby dorosłych. Parentyfikacja może być subtelna lub bardzo wyraźna, i prowadzić do zaburzenia naturalnych ról w rodzinie.

Przykłady parentyfikacji emocjonalnej mogą obejmować sytuacje, gdy dziecko:

• Staje się powiernikiem rodzica i wspiera go w trudnych momentach emocjonalnych.

• Jest zaangażowane w konflikty dorosłych i musi pocieszać jednego z rodziców.

• Zostaje obciążone odpowiedzialnością za emocje innych członków rodziny, np. uspokajając napięcia czy rozwiązując problemy dorosłych.

Parentyfikacja może mieć długoterminowe skutki dla rozwoju dziecka, ponieważ odbiera mu możliwość przeżywania naturalnego dzieciństwa, ucząc jednocześnie przedwczesnego przejmowania odpowiedzialności. W dorosłości osoby, które doświadczyły parentyfikacji, mogą mieć trudności w budowaniu zdrowych granic w relacjach, odczuwać ciągłe poczucie odpowiedzialności za innych lub zmagają się z brakiem wsparcia emocjonalnego.

A co mówią badania na temat parentyfikacji i skutkach w dorosłym życiu?

Badania donoszą, że może przyczyniać się do zaburzeń emocjonalnych, takich jak niska samoocena, poczucie przeciążenia, lęk czy depresja. Co więcej w jednym z ciekawych badań przeczytałam ostatnio, że parentyfikacja emocjonalna w dzieciństwie ma znaczące, długoterminowe konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego w dorosłości.

Oto najważniejsze wnioski:

1. Wysokie ryzyko depresji w dorosłości: Zarówno parentyfikacja emocjonalna przez matkę, jak i przez ojca stanowi silny predyktor rozwoju depresji. Dzieci, które musiały w dzieciństwie pełnić rolę emocjonalnych opiekunów, w dorosłym życiu częściej doświadczają trudności związanych z nastrojem, poczuciem własnej wartości oraz radzeniem sobie z emocjami.

   
   

2. Zwiększona somatyzacja: Chociaż związek między parentyfikacją a somatyzacją (czyli doświadczaniem objawów fizycznych wynikających z problemów emocjonalnych) jest słabszy, to jednak obecny. Oznacza to, że dorosłe osoby, które w dzieciństwie przeżyły parentyfikację, mogą częściej odczuwać fizyczne dolegliwości, takie jak bóle czy chroniczne zmęczenie, które mają swoje źródło w nierozwiązanych problemach emocjonalnych.

   
   

3. Specyficzne objawy zależne od rodzica:

   
   

   • Parentyfikacja przez matkę jest powiązana z większą skłonnością do odczuwania bólu fizycznego w dorosłym życiu.

   • Parentyfikacja przez ojca częściej wiąże się z objawami wegetatywnymi, takimi jak problemy z układem nerwowym (np. zawroty głowy, zmiany w rytmie serca, dolegliwości trawienne).

     
     

4. Ochronna rola miłości ojca: Postrzegana miłość i wsparcie ze strony ojca w dzieciństwie działało jako czynnik ochronny, łagodząc długoterminowe negatywne skutki parentyfikacji. Silna relacja z ojcem mogła osłabić wpływ emocjonalnego obciążenia, jakiego doświadczyło dziecko.

Wnioski: Parentyfikacja emocjonalna zakłóca naturalne procesy rozwojowe dziecka, prowadząc do chronicznych problemów psychicznych i fizycznych w dorosłości. Właściwa interwencja terapeutyczna oraz uwaga na tego typu doświadczenia w dzieciństwie mogą pomóc zminimalizować ryzyko długoterminowych skutków, takich jak depresja, somatyzacja i ból. Wyniki badań podkreślają potrzebę uwzględnienia parentyfikacji emocjonalnej w pracy psychologicznej z dorosłymi.